بدزبانی منافقان (قرآن)از صفات منافقان که در آیات قرآن به آن اشاره شده، «بدزبانی» است. ۱ - بدزبانی با اهل ایمانبرخوردهاى شديد، همراه با بدزبانی منافقان با اهل ایمان: «قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الْمُعَوِّقِينَ مِنْكُمْ وَ الْقائِلِينَ لِإِخْوانِهِمْ هَلُمَّ إِلَيْنا وَ لا يَأْتُونَ الْبَأْسَ إِلَّا قَلِيلًا • أَشِحَّةً عَلَيْكُمْ فَإِذا جاءَ الْخَوْفُ رَأَيْتَهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ تَدُورُ أَعْيُنُهُمْ كَالَّذِي يُغْشى عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَإِذا ذَهَبَ الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ أُولئِكَ لَمْ يُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمالَهُمْ وَ كانَ ذلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيراً؛ خداوند كسانى كه مردم را از جنگ باز مى‌داشتند و كسانى را كه به برادران خود مى‌گفتند: به سوى ما بياييد (و خود را از معركه بيرون كشيد) بخوبى مى‌شناسد؛ و آنها مردمى ضعيفند و جز اندكى پيكار نمى‌كنند. آنها در همه چيز نسبت به شما بخيلند؛ و هنگامى كه لحظات ترس و بحرانى پيش آيد، مى‌بينى آنچنان به تو نگاه مى‌كنند، و چشمهايشان در حدقه مى‌چرخد، مانند كسى كه مى‌خواهد قالب تهى كند! امّا وقتى حالت خوف و ترس فرو نشست، زبانهاى تند و گزنده خود را با انبوهى خشم بر شما مى‌گشايند و سهم خود را از غنايم مطالبه مى‌كنند. در حالى كه در مال حريص و بخيلند؛ آنها هرگز ايمان نياورده‌اند، از اين رو خداوند اعمالشان را حبط و نابود كرد؛ و اين كار بر خدا آسان است.» مراد از «سلقوكم بالسنة حداد» فحاشى و بدزبانى است. ۲ - رسوایی منافقان بدزبانبدزبانى منافقان با دشنام به پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، مايه رسوایی آنان: «يا أَيُّهَا النَّبِيُّ جاهِدِ الْكُفَّارَ وَ الْمُنافِقِينَ وَ اغْلُظْ عَلَيْهِمْ وَ مَأْواهُمْ جَهَنَّمُ وَ بِئْسَ الْمَصِيرُ • يَحْلِفُونَ بِاللَّهِ ما قالُوا وَ لَقَدْ قالُوا كَلِمَةَ الْكُفْرِ وَ كَفَرُوا بَعْدَ إِسْلامِهِمْ وَ هَمُّوا بِما لَمْ يَنالُوا وَ ما نَقَمُوا إِلَّا أَنْ أَغْناهُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ مِنْ فَضْلِهِ فَإِنْ يَتُوبُوا يَكُ خَيْراً لَهُمْ وَ إِنْ يَتَوَلَّوْا يُعَذِّبْهُمُ اللَّهُ عَذاباً أَلِيماً فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ وَ ما لَهُمْ فِي الْأَرْضِ مِنْ وَلِيٍّ وَ لا نَصِيرٍ؛اى پيامبر! با کافران و منافقان جهاد كن، و بر آنها سخت بگير! جايگاهشان جهنم است؛ و بد فرجامى است! به خدا سوگند ياد مى‌كنند كه در غياب پيامبر، سخنان كفر آميز نگفته‌اند؛ در حالى كه به يقين سخنان كفرآميز گفته‌اند؛ و پس از اسلام آوردنشان، كافر شده‌اند؛ و تصميم به امرى خطرناك گرفتند، كه به آن نرسيدند. آنها فقط از اين ايراد مى‌گيرند كه خداوند و پيامبرش، آنان را به فضل و كَرَم خود، بى‌نياز ساختند. با اين حال، اگر توبه كنند، براى آنها بهتر است؛ و اگر روى گردانند، خداوند آنها را در دنیا و آخرت، به مجازات دردناكى كيفر خواهد داد؛ و در سراسر زمين، نه ولىّ و سرپرستى دارند، و نه ياورى.» سياق آيات مى‌فهماند كه منافقان افزون بر كار زشتى كه مرتكب شده بودند، سخن ناروايى را نيز بر زبان آورده بودند. ۳ - بدزبانی با پيامبرگفتار ناصواب و بى ادبانه با پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله، نشانه نفاق و بيماردلى: «أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغانَهُمْ • وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمالَكُمْ؛ آيا كسانى كه در دلهايشان بيمارى است گمان كردند خدا كينه‌هايشان را آشكار نمى‌كند؟! و اگر ما بخواهيم آنها را به تو نشان مى‌دهيم تا آنان را با قيافه‌هايشان بشناسى، هر چند آنها را از طرز سخنانشان خواهى شناخت؛ و خداونداعمال شما را مى‌داند.» مراد از «لحن القول» نحوه كلام منافقان با پيامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله است كه سعى داشتند حضرت را كوچك و تحقیر كنند. ۴ - بدزبانی با امام علیبرخورد کینه جويانه و گفتار ناصواب، نسبت به علی علیه‌السلام نشانه نفاق و دورويى: «أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغانَهُمْ • وَ لَوْ نَشاءُ لَأَرَيْناكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيماهُمْ وَ لَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَ اللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمالَكُمْ؛ آيا كسانى كه در دلهايشان بيمارى است گمان كردند خدا كينه‌هايشان را آشكار نمى‌كند؟! و اگر ما بخواهيم آنها را به تو نشان مى‌دهيم تا آنان را با قيافه‌هايشان بشناسى، هر چند آنها را از طرز سخنانشان خواهى شناخت؛ و خداونداعمال شما را مى‌داند.» گفته شده: مقصود از «لحن القول» برخورد كينه جويانه با على عليه‌السلام است كه در عصر بعثت اين گونه برخوردها نشانه نفاق بوده است. [۱۴]
سیوطی، عبدالرحمان بن ابی بکر، الدرّ المنثور، ج ۷، ص ۵۰۴.
۵ - پانویس
۶ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۱۴۳، برگرفته از مقاله «صفات منافقان (بدزبانی)». رده‌های این صفحه : موضوعات قرآنی | نفاق
|